İnsanlık olarak her şeyin sentetiğini yapıyoruz. Özellikle son dönemlerde görülüyor ki insanlar sağlıklarında karşılaşacakları olası kötü durumlara karşı vücutlarındaki parçaların bile sentetiğini yapmayı hedefliyorlar. Bilim dünyasında birkaç adım geriye gittiğimizde laboratuvar ortamında büyüyen minyatür beyinleri görebilmekteyiz. Minyatür beyinler demişken yeni hedef sentetik nöronlar.
Şu anda yürütülen tüm çalışmaların bize sunduğu verilere dayanarak mükemmel bir yapıya sahip olan sinir hücrelerimizin saniyede 1 trilyon bitlik sinyal iletimi yaptığı tahmin ediliyor. Evet ben de sizin gibi bu iletimi nasıl gerçekleştirdiklerini merak ediyorum. Bu iletimi gerçekleştirebilmek için nörotransmitter adı verilen kimyasalları kullanıyorlar. Nörotransmitterler, sinir hücreleri arasında ve sinir hücresinin bağlı bulunduğu diğer vücut hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan kimyasallardır. Tüm vücut fonksiyonları için sinirler arası sinyal iletimi gerekir. İşte bu zorlu sürece nörotransmitterler eşlik ediyor.
Nörolojik bir hastalığın tedavi süresince yapılabilen tek şey, hücreler arası sinyali oluşturmak için elektrik uyarılarını kullanmak ve iletim için gerekli olan kimyasalları vücuda dışarıdan göndermektir.
Son dönemde, İsveçli biliminsanları tıpkı gerçeği gibi görevini yerine getirebilen sentetik nöronlar üretmeyi başardılar! Şaşırtıcı bir şekilde, bu yapay nöron, esas nöronların sinyal iletimi fonksiyonlarını yönetebiliyor ve diğer gerçek insan hücreleri ile bağlantı kurabiliyor. Ama bu sentetik nöron fikrinin arkasında kolayca ispatlanandan daha fazlası var.
Ekip ürettikleri yapay nöronları gelecekte gerçekten yaraların iyileşmesinde, organ üretiminde ve hastalıkların tedavisinde bir araç olarak kullanabileceklerine inanıyorlar. Bilim dünyasına damga vurabilecek bu çalışmanın, protez endüstrisini de geliştirmesi beklentiler arasında.
Sahip olduğumuz sinir hücreleri ya da sinirler, diğer hücrelere bilgi aktarımı için özelleşmiştir. Bu hücreler bağlantı için, kimyasal sinyalleri oluşturur ve nörotransmitterler aracılığı ile hücreler arası küçük boşluklara sinapslar üzerinden iletir. Bu sinir iletimleri bir sinir hücresinden diğerine sinaps denilen hücreler arası bağlantı noktaları yoluyla aktarılır. Aktarılan bu kimyasallar da, komşu hücre tarafından elektrik sinyallerine dönüştürülür. İşte bu görevleri yerine getirebilen, İsviçre Karolinska Ensitüsü tarafından iletken moleküller ya da polimerleri kullanarak ürettikleri bu nöronları insan vücuduna göndermeyi hedefliyorlar.
Nörolojik hastalıkların tedavisinde umut olan bu hedef geçmişte başlatılan sentetik beyin üretme çalışmalarının daha etkili yürütülmesine de olanak sağlayacak gibi görünüyor. Bu bağlamda yürütülen, “BLUE BRAIN PROJECT” çalışmasının sentetik fare beynini ürettikten sonra akıl hastalıkları tedavisinde kullanılabilmek amacıyla yürütülen sentetik insan beyni üretme çalışmalarının bilim dünyasında oluşturduğu heyecan daha bitmeden sentetik nöronların üretilmesi, bu projeyi yürütenlerin yapay insan beyni üretme süreçlerini de hızlandıracak gibi gözüküyor.
Referanslar ve İleri Okuma
- http://www.kurzweilai.net/blue-brain-project-accurately-predicts-connections-between-neurons
- http://news.cision.com/karolinska-institutet/r/artifical-neuron-mimicks-function-of-human-cells,c9796303
- http://www.iflscience.com/brain/scientists-create-artificial-neuron-functions-real-thing
Yazan: Muhammet Mustafa Öztürk
